Kącik psychologiczny-pedagogiczny
Rok szkolny 2025/2026
Drodzy Rodzice,
na podstawie wrześniowej ankiety informujemy, że w zakładce Pomocy psychologiczno-pedagogicznej pojawią się artykuły, które były najczęściej wybierane przez Państwa. Celem jest lepsze dopasowanie treści do Waszych potrzeb i wsparcie w pracy z dziećmi. Zachęcamy do regularnego odwiedzania zakładki i dzielenia się opinią – Wasze uwagi pomogą nam ulepszać kolejne materiały.
Zabawy rozwijające koncentrację i spostrzegawczość w codziennych sytuacjach
W poniższym artykule znajdą Państwo praktyczne gry i zabawy, które można wykorzystać codzienne i są naturalnymi sytuacjami do rozwijania koncentracji i spostrzegawczości dziecka. Propozycje są proste, krótkie, angażujące i można je łatwo wprowadzić w domu po zakończonych zajęciach w przedszkolu.
Dlaczego koncentracja i spostrzegawczość są ważne?
Koncentracja to umiejętność skupienia uwagi na jednym zadaniu lub bodźcu przez chwilę, a spostrzegawczość to zdolność zauważania detali, różnic i zmian w otoczeniu. Rozwój tych umiejętności wspiera samodzielność, naukę czytania i pisania w przyszłości, a także pozytywnie wpływa na relacje z innymi i samopoczucie dziecka.
Oto kilka zasad, które warto wprowadzić:
- Krótkie i regularne zabawy: 5–10 minut kilka razy dziennie, zamiast jednorazowych, długich zadań.
- Jasne i krótkie instrukcje: „Znajdź wszystkie czerwone przedmioty w koszyku” zamiast „Poszukaj czegoś ciekawego”.
- Gry bez presji wygranej i przegranej: skupcie się na dobrej zabawie, a nie na wyniku.
- Rozmowa po zabawie: co zwróciło uwagę, co było trudne, co byście zrobili inaczej następnym razem.
- Unikaj zbyt wielu bodźców jednocześnie: jeśli dziecko jest przytłoczone, zrób krótszą wersję zabawy.
Praktyczne gry i zajęcia do wykonywania w domu
1) Memory z codziennych przedmiotów
- Potrzebujesz kilku par jednakowych przedmiotów (np. dwa kubki, dwie łyżeczki, dwie zabawki).
- Rozsyp je na stole, pokaż dziecku jedną parę na chwilę, potem zakryj.
- Zadanie: odnaleźć dwie takie same rzeczy, zapamiętać, gdzie leżą.
Warto dawać dzieciom skarpetki do segregowania
2) Znajdź różnice w codziennych scenkach
- Wybierz dwie podobne fotografie z domu (np. dwa pokoje dziecięce w różnych porach dnia) lub narysujcie dwie proste scenki.
- Zadanie: wskaż różnice (kolor, liczba przedmiotów, położenie).
- Dostosuj trudność: zwiększ liczbę różnic, skracaj czas na ich odnalezienie.
3) Detektyw dnia
- Wybierzcie jeden prosty temat na cały dzień (np. „co wczoraj było w kuchni” lub „co jest po lewej stronie stołu”).
- Zadanie: dziecko musi odnaleźć 3–5 detali związanych z tematem w różnych miejscach domu i opisać, co zauważyło.
4) Sekwencje codzienne
- Prosta sekwencja ruchowa lub czynności (np. „Najpierw umyj ręce, potem zaparz herbatę dla misia, na koniec posprzątaj miseczkę”).
- Zadanie: dziecko odtwarza kolejność kroków z minimalnymi błędami.
- Dodatkowo: prosisz je, aby po zakończeniu przypomniało, co zrobiło najpierw, a co ostatnie.
5) Obserwacja zmiany
- Przed kąpielą ustawcie kącik z kilkoma przedmiotami (np. kubki, zabawki w jednym koszu).
- Po kąpieli poproś, aby dziecko spojrzało na rzeczy przed i po zmianie (np. „co się zmieniło po naszej zabawie?”).
6) Zgadnij, co wyskoczy… z zestawem dźwięków
- Wydaj krótkie, proste sygnały dźwiękowe (np. klaśnięcie, stukanie łyżeczką, dźwięk kubka).
- Zadanie: dziecko musi wskazać, który dźwięk należał do której aktywności lub posłużyć się „słuchowym mapowaniem” (gdzie był najgłośniejszy dźwięk).
- Możecie także ukryć dźwięk w rytmie – poprosić o odtworzenie kolejności wydanych przez siebie dźwięków.
7) Sortowanie i porządkowanie
- Daj dziecku koszyk z różnymi drobiazgami (np. guziki, koraliki, kapsle).
- Zadanie: posortować po kolorze, kształcie, wielkości.
- Dodatkowo: po sortowaniu poproś dziecko, aby powiedziało, co zauważyło w każdej grupie.
8) Bajki i uwaga na szczegóły
- Przeczytaj krótką bajkę z ilustracjami.
- Następnie poproś dziecko, aby wskazało szczegóły z opowieści na ilustracjach.
- To rozwija pamięć krótkotrwałą i spostrzegawczość.
9) „Co się zmieniło?” po krótkiej przerwie
- Ustawcie na stole kilka przedmiotów
- Daj krótką przerwę (minuta), po czym poproś dziecko, aby powiedziało, co się zmieniło (np. przestawione lub odłożone przedmioty).
- Wniosek: ćwiczenie koncentracji na zmianach w otoczeniu.
Jak wykorzystać to w codziennych sytuacjach?
- Podczas gotowania: poproś dziecko o nazywanie składników po ich kolorze, zapachu, kształcie. Zróbcie krótką listę „co dodać do potrawy” i odtwórzcie ją później.
- Podczas sprzątania: zadanie „znajdź wszystkie czerwone zabawki i odłóż na miejsce” lub „połącz ze sobą pary z takich samych kolorów”.
- Podczas zakupów: „znajdźcie 3 produkty o tej samej wielkości” lub „ile przedmiotów jest w koszyku, które zaczynają się na literę A?”.
- Podczas spaceru: „co widzisz po lewej stronie?” i „wymień przedmioty w zielonym kolorze”.
- Wieczorne czytanie: poproś dziecko, aby odpowiedziało, które szczegóły w książeczce zapamiętało po jej przeczytaniu (np. „gdzie był kot?”, „jaki kolor miała chmura?”).
Jak monitorować postępy?
- Zauważaj, kiedy dziecko szybciej wykonuje zadania, kiedy prościej mu skupić uwagę i kiedy zaczyna samodzielnie proponować nowe warianty zabaw.
- Nie oceniaj – celebruj małe sukcesy.
- Ciesz się procesem, a nie jedynie wynikiem. Pewność siebie rośnie, gdy dziecko widzi, że zauważanie detali i skupienie mają sens.
Wskazówki praktyczne
- Unikaj nadmiaru bodźców i ekranów podczas tego typu zabaw. Zadbaj o ciche miejsce i wygodny czas.
- Stosuj pozytywne wzmocnienia: pochwała za starania, a nie za idealne wykonanie.
- Dostosuj zabawy do tempa i zainteresowań dziecka. Jeśli jakaś gra nie wciąga, spróbujcie ją w inny sposób lub zmieńcie temat na coś, co bardziej odpowiada dziecku.
- Włączaj elementy humoru i zabawy: zgadywanki, wypowiedzi w formie małej melodii.
Rozwijanie koncentracji i spostrzegawczości to proces, który najlepiej pracuje w naturalnym, domowym kontekście. Krótkie, codzienne zadania w czasie codziennych rutyn, zabawa w detektywa, memory z codziennymi przedmiotami i proste gry obserwacyjne mogą znacząco wesprzeć rozwój tych kompetencji. Najważniejsze to regularność, radość z odkrywania i ciepłe, wspierające podejście rodzica.
Opracowała:
Pedagog specjalny
Katarzyna Drzażdzyńska
Adaptacja przedszkolna – porady dla rodziców trzylatków
Rozpoczęcie przedszkola to ważny moment w życiu trzylatka – pierwszy krok ku większej samodzielności, ale też nowe wyzwania i silne emocje. Dla rodziców to również czas wielu pytań, radości, a także naturalnych obaw.
Dziecko może czuć w tym czasie ekscytację, ciekawość, niepokój czy lęk przed rozstaniem. Dlatego tak istotne jest odpowiednie nastawienie do tego etapu – zarówno emocjonalne, jak i praktyczne. Spokojne, pełne wsparcia podejście rodzica może sprawić, że adaptacja przebiegnie łagodniej i bez niepotrzebnego stresu.
Jak wspierać dziecko w pierwszych tygodniach przedszkola?
Pierwsze dni i tygodnie w przedszkolu to czas pełen emocji – zarówno dla dziecka, jak i dla rodzica. Wskazówki, które mogą pomóc łagodniej przejść przez ten etap.
1. Mów pozytywnie o przedszkolu Codzienne rozmowy o przedszkolu powinny zawierać pozytywne informacje. Możesz mówić: „Nauczysz się tam wielu piosenek i będziesz je śpiewać z kolegami i koleżankami” albo „Na pewno poznasz fajnych nowych przyjaciół”. Taki przekaz buduje w dziecku ciekawość i poczucie, że czeka je coś przyjemnego.
2. Nie obiecuj rzeczy, na które nie masz wpływu Choć chcesz uspokoić dziecko, lepiej unikać zapewnień typu: „Obiady będą pyszne”, „Wszyscy będą się z tobą bawić”. Nie masz pewności, czy tak będzie. Niespełnione obietnice mogą prowadzić do rozczarowania i poczucia zawodu.
3. Dotrzymuj obietnic i trzymaj się ustaleń Jeśli obiecasz, że po przedszkolu pójdziecie na lody albo zbudujecie coś z klocków – dotrzymaj słowa. Wspólne rytuały po przedszkolu budują poczucie bezpieczeństwa i pomagają dziecku rozładować emocje. Unikaj jednak nagradzania dziecka prezentami za samo pójście do przedszkola. To powinno stać się naturalną częścią codzienności, a nie trudnością, którą trzeba „wynagradzać”.
4. Mów prawdę – nie oszukuj dziecka Nie mów: „Zaraz wrócę” albo „Idę na moment po coś do auta”. Takie kłamstwo może zadziałać raz czy dwa, ale dziecko szybko zorientuje się, że to nieprawda. To podważa zaufanie i może utrudnić kolejne rozstania.
5. Ustalcie własny rytuał pożegnania Stały, szybki sposób pożegnania – przytulenie, buziak, piątka albo hasło typu „Do zobaczenia po obiadku!” – daje dziecku poczucie przewidywalności i ułatwia rozstanie. Im bardziej ten moment będzie uporządkowany, tym mniej stresujący dla dziecka.
6. Wchodźcie do sali na własnych nogach Jeśli to możliwe, zachęcaj dziecko, by samo wchodziło do sali – trzymane za rękę, a nie niesione na rękach. To wspiera samodzielność i sprawia, że rozstanie staje się łatwiejsze.
7. Cierpliwość to klucz Nie porównuj swojego dziecka do innych. Każde dziecko adaptuje się w swoim tempie. Daj
mu tyle czasu, ile potrzebuje. Dla jednych dzieci proces ten trwa kilka dni, dla innych – kilka tygodni. To zupełnie normalne.
8. Uznawaj emocje dziecka Nie mów: „Nie smuć się”, „Nie ma się czego bać”. Takie słowa mogą sprawić, że dziecko poczuje się niezrozumiane. Zamiast tego spróbuj powiedzieć: „Rozumiem, że jest ci smutno. Ja też tęsknię, gdy jesteśmy osobno. Ale po południu znów się zobaczymy i zrobimy coś fajnego”.
9. Adaptacja może potrwać Niektóre dzieci potrzebują więcej czasu, szczególnie jeśli z powodu choroby nie chodzą do przedszkola regularnie. To naturalne. Jeśli jednak widzisz, że trudności się przedłużają, albo coś Cię niepokoi – porozmawiaj z wychowawcą lub psychologiem przedszkolnym. Wsparcie specjalistów może być bardzo pomocne.
Adaptacja do przedszkola to proces – nie zawsze łatwy, ale bardzo ważny. Najważniejsze, by dziecko czuło, że może na Was liczyć, że jego emocje są ważne, a przedszkole to miejsce, gdzie może się rozwijać, uczyć i dobrze bawić. Wasza cierpliwość, spokój i codzienne wsparcie mają ogromne znaczenie.
Psycholog,
Paulina Stal.